Parki Narodowe

Parki Narodowe

Park narodowy - obszar chroniony ze względu na swoje walory, głównie przyrodnicze. W Polsce w brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 r. "obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 500 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów".

Powierzchnia parku narodowego podzielona jest na obszary różniące się zastosowaniem odrębnych metod ochrony przyrody. Wyróżnia się obszar ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej.

Na obszarach graniczących z parkiem wyznacza się otulinę parku narodowego. W otulinie może być utworzona strefa ochronna zwierząt łownych, nie podlegająca włączeniu do obwodów łowieckich. Teren parków narodowych udostępniony jest do zwiedzania, lecz ruch turystyczny może się tu odbywać wyłącznie w wyznaczonych obszarach, szlakach, drogach, ścieżkach.

Parki narodowe finansowane są z budżetu centralnego. Zarządzają nimi dyrektorzy, a organem doradczym jest Rada Parku. Do 30 kwietnia 2004 parki były nadzorowane przez Krajowy Zarząd Parków Narodowych. Od 1 maja 2004 jego obowiązki przejęło Ministerstwo Środowiska - Departament Leśnictwa, Ochrony Przyrody i Krajobrazu, a od 19 stycznia 2007 Samodzielny Wydział ds. Obszarów Natura 2000 i Parków Narodowych.

W polskich parkach narodowych prowadzone są liczne programy badawcze. Parki odgrywają istotną rolę w edukacji ekologicznej społeczeństwa. Na terenie parków narodowych możliwe jest zwiedzanie oraz turystyka i udostępniają one dobrze rozwiniętą infrastrukturę turystyczną. Wiele z nich posiada specjalnie przygotowane szlaki i centra dydaktyczne oraz muzea przyrodnicze.

Muzea w polskich parkach narodowych

Muzeum Przyrodniczo-Leśne Białowieskiego Parku Narodowego, Park Pałacowy, Białowieża
Ośrodek Edukacyjny Babiogórskiego Parku Narodowego, Zawoja
Muzeum Przyrodnicze Bieszczadzkiego Parku Narodowego, Ustrzyki Dolne
Muzeum Przyrodnicze Puszczy Kampinoskiej, Kampinos
Muzeum Przyrodnicze Karkonoskiego Parku Narodowego, Jelenia Góra
Muzeum im. prof. Władysława Szafera, Ojców
Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny Poleskiego Parku Narodowego, Załucze Stare
Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Roztoczańskiego Parku Narodowego, Zwierzyniec
Muzeum Przyrodniczo-Leśne Słowińskiego Parku Narodowego, Smołdzino
Muzeum Przyrodniczo-Leśne Świętokrzyskiego Parku Narodowego, Święty Krzyż
Muzeum Przyrodnicze Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane
Muzeum Przyrodnicze Wielkopolskiego Parku Narodowego, Jeziory
Muzeum Przyrodnicze Wolińskiego Parku Narodowego, Międzyzdroje
Stacja Terenowa Drawieńskiego Parku Narodowego "Bogdanka", Drawno
Karkonoskie Centrum Edukacji Ekologicznej, Szklarska Poręba
 
 Planowane parki narodowe

Rozważa się utworzenie dalszych parków narodowych, mogą to być:

Jurajski Park Narodowy (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska)
Mazurski Park Narodowy (okolice jeziora Śniardwy)
Turnicki Park Narodowy (Pogórze Przemyskie)